Bugün yeni yasama döneminin başladığı Avrupa Parlamentosu'nda kritik haftaya girildi. 18 Temmuz'da Avrupa Komisyonu'nun yeni başkanı seçilecek. Von der Leyen'in yeniden güvenoyu alıp alamayacağı merak konusu. Oylamada mutlak çoğunluğun sağlanamaması halinde Avrupa Birliği, siyasi krizin içine sürüklenebilir.
Avrupa Birliği'nin (AB) beş yıllık geleceği için önemli oylamaların yapılacağı ve mesajların verileceği bu hafta, kritik bir dönem olacak.
6-9 Haziran'da AB'ye üye 27 ülkede yapılan seçimlerin ardından AP'de yeni yasama dönemi bugün resmi olarak başlıyor. Avrupa Parlamentosu'nun (AP) mevcut Başkanı Roberta Metsola'nın liderliğindeki törenle AB bayrağı, Strazburg'daki AP binasının gönderine çekilecek. Ardından 2019-2024 dönemi milletvekilleri, Genel Kurul salonunda son kez bir araya gelerek, Metsola'nın elinden hizmet madalyalarını teslim alacak. Yeni Genel Kurul ise ilk kez yarın toplanacak. 720 yeni milletvekili, ilk olarak AP'nin yeni başkanını seçecek. Gizli oylama ve mutlak çoğunlukla belirlenecek yeni başkan, iki buçuk yıllığına bu görevi üstlenecek. Seçimden en büyük grup olarak çıkan Avrupa Halk Partisinin (EPP) adayı Metsola'nın yeniden seçilmesi bekleniyor. Metsola, Ocak 2022'de, aniden hayatını kaybeden David Sassoli'nin yerine AP Başkanı olarak seçilerek bu görevi üstlenen en genç isim olmuştu. Başkan seçiminin ardından 14 başkan yardımcısının seçileceği oylamalara geçilecek.
VON DER LEYEN GÜVENOYU ALABİLECEK Mİ? AP'deki seçim haftasında en önemli gün ise Birliğin yürütme organı olan Komisyon'un başkanının oylanacağı 18 Temmuz olacak. 27-28 Haziran'da yapılan AB zirvesinde liderler, AB Komisyonu Başkanlığı için bir dönem daha Ursula von der Leyen'i aday göstermişti. Perşembe günü yapılacak oylama öncesinde von der Leyen, milletvekillerine hitap edecek, beş yıllık dönem için önceliklerini anlatacak. Daha sonra oylamaya geçilecek. Ancak von der Leyen'in güvenoyu alıp almayacağı belirsizliğini koruyor. Von der Leyen'in güvenoyu alması, 2019'da olduğu gibi kendi grubu EPP ile sosyalist (S&D) ve liberal (Renew Europe-Avrupa'yı Yenile) milletvekillerinin desteğiyle mümkün olacak. Mevcut sandalye sayılarına bakıldığında ideal olarak bu üç grubun desteği, gerekli 361 oyu sağlıyor ancak oylamanın gizli yapılacak olması soru işaretlerine yol açıyor. Bu üç grup toplamda 401 sandalyeye karşılık gelse de geçmiş deneyimlere dayanarak, bu milletvekillerinin en az yüzde 10'unun aleyhte oy kullanacağı, hatta bazı milletvekillerinin ise oylamaya katılmayacağı düşünülüyor. Zira 2019'da von der Leyen, aynı ittifak tarafından desteklenmiş ancak bazı milletvekillerinin gruptan ayrı karar alması sonucu sadece dokuz oy farkla seçilebilmişti.
YEŞİLLERİN DESTEĞİ ÖNEMLİ OLACAK Von der Leyen'in pozisyonu garantilemesi için Yeşiller grubunun desteği önem arz ediyor. Von der Leyen, Genel Kurul'a hitabında AB'nin iklim hedeflerinin devamlılığını sağlayacağıyla ilgili tatmin edici mesajlar vermesi halinde, Yeşillerin blok olarak destek vermesi bekleniyor. Parlamento'da 53 sandalyesi olan Yeşiller'in temsilcisi Simon McKeagney, 12 Temmuz'da yaptığı açıklamada tüm demokratik grupların aşırı sağa karşı birleşmesi gerektiğini savunsa da von der Leyen'e desteklerinin henüz kesinleşmediğini söyledi. Sosyalistler ve liberaller ise von der Leyen'in en garanti destekçileri. Her iki grup da aşırı sağın yükselişinin önlenmesinin tek yolunun Von der Leyen'in, AB yanlısı büyük bir ittifakla yeniden seçilmesi olduğunu düşünüyor. Buna rağmen sosyalist grubun temsilcisi Utta Tuttlies ve liberal grubun temsilcisi Clara De Melo, görüşmelerinin devam ettiğini, von der Leyen'e desteklerinin "açık çek" niteliğinde olmadığını vurguladı. Von der Leyen'in kendi grubu merkez sağcı EPP içerisinde sol eğilimli (sosyalist-liberal-yeşil) bir ittifak yerine, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni öncülüğünde sağ ve aşırı sağcı grupları içeren Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri grubunun (ECR) desteğini alması gerektiğini düşünen bir kesim de bulunuyor.
KAOS ORTAMINA YOL AÇABİLİR AP'de yapılacak oylamada mutlak çoğunluğun sağlanamaması halinde milletvekilleri, AB Konseyi'nden yeni bir aday belirlemesini isteyecek. Bir aylık çabaları boşa giden AB liderleri bir ay içinde yeni bir isim önerebilmek için yeniden müzakerelere başlayacak. Ancak tüm bunların olması halinde, halihazırda Ukrayna'daki savaş ve AB dönem başkanı Macaristan'ın Başbakanı Viktor Orban'ın Rusya ziyaretiyle gerilen atmosfer, Fransa'da seçim sonrası süren karışıklık da düşünüldüğünde Birlik, siyasi krize de sürüklenmiş olacak. Tüm bu endişeler von der Leyen'i grup görüşmelerinin dışında, EPP, sosyalist, liberal ve yeşilci milletvekilleriyle saatler süren bireysel görüşmeler yapmaya zorladı. Von der Leyen'in 18 Temmuz sabahı Genel Kurul'a hitabında kararsız milletvekillerinin taleplerine ne derece yanıt vermiş olacağı da merak konusu oldu.
UKRAYNA İÇİN TOPLANACAKLAR Yeni yasama döneminin ilk haftasında AP Genel Kurulu, iki oylama arasında ise Ukrayna konulu oturum için bir araya gelecek. Siyasi grupların başkanlarının hitaplarının ardından, AP'nin yeni milletvekilleri, gelecek beş yıllık dönemde Birliğin Ukrayna'ya desteğini teyit edecekleri bir karar tasarısını oylayacak.
