İran parlamentosu, önümüzdeki ay Hicap ve İffet Yasasını ilan edecek. Zorunlu başörtüsü kurallarını ihlal eden kadınlara yeni cezalar getirecek olan yasa için Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın imzası gerekiyor.
İran Meclis Başkanı Mohammad Bagher Ghalibaf, İran parlamentosunun önümüzdeki ay, zorunlu başörtüsü kurallarını ihlal edenlere yeni para cezaları getiren Hicap ve İffet Yasasını ilan edeceğini duyurdu. Parlamento, yasayı 14 Aralık'ta Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'a resmen havale etmeyi planlıyor. Pezeşkiyan'ın yasayı beş gün içinde imzalaması ve uygulamaya koyması gerekiyor.
Iran International haber sitesinin aktardığına göre Eylül 2022'de parlamentodan geçen ve bu yılın eylül ayı sonunda İran Muhafız Konseyi tarafından onaylanan yasa, yetkililerin halkın tepkisini tartması nedeniyle gecikmelerle karşılaştı. Sertlik yanlısı ve eski bir üst düzey Devrim Muhafızları komutanı olan Meclis Başkanı Mohammad Bagher Ghalibaf, yasanın uygulanmasının, kitlesel protestolara neden olan tartışmalı bir uygulama olan kadınlarla doğrudan yüzleşmeyi önleyeceğini söyledi. Ghalibaf, “Eğer bir açılma eylemi gerçekleşirse, önce uyarı olarak bir kısa mesaj gönderilecek, ardından ikinci bir uyarı yapılacak. İlk suç için para cezası kaydedilse de, başlangıçta uygulanmaz. Ancak suçun tekrarlanması halinde ikinci ceza uygulanacaktır” dedi. Meclis başkanı ayrıca başörtüsü devriyelerinin kaldırıldığını ve hükümlerin “şeffaf ve ayrıntılı bir şekilde açıklığa kavuşturulduğunu” ifade etti.
Yasa, ilk ihlal için 30 milyon riyalden (yaklaşık 45 dolar) başlayan para cezaları getiriyor. Tekrar eden ihlallerde ise 240 milyon riyale (yaklaşık 350 dolar) varan para cezaları öngörülüyor. Otomatik sistemler aracılığıyla uygulanan cezalar, ortalama aylık maaşların 170 ile 200 dolar arasında değiştiği bir ülkede büyük bir yük anlamına geliyor. Ghalibaf, yasanın resmi duyurusunun zamanlaması için 2022 yılında Mahsa Amini'nin gözaltında hayatını kaybetmesi sonra patlak veren protestoların yıldönümüne işaret etti. Zamanlamanın, protestolara bağlı güvenlik hususlarını hesaba katmak için ayarlandığını söyledi. Bunu takip eden aylarda devam eden kitlesel gösterilerde pek çok kadın zorunlu İslami kıyafet kurallarını alenen çiğnemişti.
Ghalibaf dün yaptığı açıklamada, çoğu kurumun başörtüsü ile ilgili önceki yasaları uygulamadaki başarısızlığını eleştirerek, sadece polisin zaman zaman eksiklikler olsa da görevlerini yerine getirdiğini söyledi. Ancak uygulama için gerekli altyapı konusunda soru işaretleri devam ediyor. Güvenlik kameraları gibi gelişmiş ekipmanlar sınırlı kalıyor. Ghalibaf eksiklikleri kabul etmekle birlikte uygulamanın sağlanması için tedbirlerin alınmakta olduğunu belirtti. Yasa, özellikle Amini'nin ölümünün ardından devam eden Kadın, Yaşam, Özgürlük hareketinden bu yana güçlü bir halk direnişiyle karşı karşıya. Hükümetin başörtüsü ihlalleriyle bağlantılı olarak işyerlerinin kapatılması ve araçlara el konulmasını da içeren baskılarına rağmen pek çok kadın başörtüsü zorunluluğuna açıkça meydan okuyor.
Resmi raporlara göre en az 3 bin 500 araca, yolcuların başörtüsü yasalarını ihlal etmesi nedeniyle el konuldu. Bu baskılara rağmen pek çok kadın, kamusal alanda başını açma, sosyal medyada başını açtığı fotoğrafları paylaşma ve protestolara katılma gibi sivil itaatsizlik eylemleriyle direnmeye devam ediyor. Bu meydan okuma, ülkede kadın hakları ve kişisel özgürlüklere yönelik resmi müdahalelere karşı yaygın muhalefet artarken, pek çok kişinin baskının sembolü olarak algıladığı şeye karşı tepkinin altını çiziyor.
