İçinde sürünmek için küçük metal kutulardan, abartılı yeraltı malikanelerine kadar özel sığınak satışları dünya çapında artıyor. Fiyatların 20 bin dolardan multimilyonlara kadar çıktığı belirtiliyor. Ancak eleştirmenler, bu sığınakların koruyuculuğundan şüpheli. Peki gerçekten nükleer sığınaklar bizi radyoaktif saldırılardan koruyabilir mi?
Küresel güvenlik liderleri, silah harcamaları geçen yıl 91,4 milyar dolara yükselirken nükleer tehditlerin arttığı uyarısında bulunuyor. Aynı zamanda, içinde sürünmek için küçük metal kutulardan abartılı yeraltı malikanelerine kadar özel sığınak satışları da dünya çapında artıyor. Eleştirmenler ise bu sığınakların nükleer bir savaşın atlatılabilir olduğuna dair yanlış bir algı yarattığı konusunda uyarıyor. Bir atom patlaması sırasında yaşamayı planlayan insanların nükleer tehditlerin yarattığı gerçek ve güncel tehlikelere ve kitle imha silahlarının yayılmasının durdurulmasına yönelik kritik ihtiyaca odaklanmadıklarını savunuyorlar.
Bu arada hükümetin afet uzmanları sığınakların gerekli olmadığını söylüyor. Federal Acil Durum Yönetim Ajansı'nın (FEMA) nükleer bir patlamaya müdahale konusunda hazırladığı 100 sayfalık kılavuz, halkın içeri girmesini ve en az bir gün boyunca ideal olarak bir bodrum katında ve dış duvarlardan uzakta içeride kalmasını sağlamaya odaklanıyor. FEMA, bu mevcut alanların radyoaktif serpintiye karşı koruma sağlayabileceğini söylüyor. Ancak alıcılar, sığınakların giderek daha fazla güvenlik hissi verdiğini belirtiyor. BlueWeave Consulting'in pazar araştırma raporuna göre, ABD bomba ve serpinti sığınakları pazarının geçen yıl 137 milyon dolardan 2030'a kadar 175 milyon dolara çıkması bekleniyor. Raporda başlıca büyüme faktörleri arasında “artan nükleer veya terörist saldırı tehdidi veya sivil huzursuzluk” yer alıyor.
Atlas Survival Shelters CEO'su Ron Hubbard, “İnsanlar tedirgin ve ailelerini koyabilecekleri güvenli bir yer istiyorlar. Ve buna sahip olup ihtiyaç duymamanın, ihtiyaç duyup sahip olmamaktan daha iyi olduğuna dair bir tutumları var" diyor. Hubbard, COVID karantinaları, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve İsrail'in Gazze savaşının patlak vermesinin satışları artırdığını söyledi. 21 Kasım'da, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmak için ilk kez deneysel, hipersonik bir balistik füze kullanmasından sonraki saatlerde, Hubbard telefonunun durmadan çaldığını ifade etti. Arayanlardan dördünün bir gün içinde sığınak satın aldığını, birçoğunun da zaten inşa etmekte oldukları sığınaklar için kapı ve diğer parçaları sipariş ettiğini dile getirdi.
Hubbard, sığınaklarının tüm afetler için inşa edildiğini söyledi. “Hortumdan kasırgaya, nükleer serpintiden pandemiye ve hatta yanardağ patlamasına kadar her şey için uygunlar” diye ekledi. Fiyatların 20 bin dolardan multimilyonlara kadar gittiğini, ortalama 500 bin dolar olduğunu kaydetti. Çoğu gün en az bir sığınak sattığını ifade etti. ABD hükümetinin nükleer silahlar tasarladığı Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'nda radyasyon güvenliği uzmanı olan Brooke Buddemeier ise “Bakın, bu serpintiye maruz kalma tamamen önlenebilir çünkü bu patlamadan sonra olan bir şey” dedi. “Oldukça belirgin bir nükleer patlama olayı, büyük bir bulut olacak. Bu yüzden sadece içeri girmek, bu parçacıkların düştüğü yerden uzaklaşmak sizi ve ailenizi güvende tutabilir” diye ekledi.
Buddemeier ve meslektaşları bir saldırı sonrasında neler olabileceğini ve en iyi nasıl hayatta kalınabileceğini değerlendirmekle görevliler. O ve ABD hükümetindeki diğerleri, on yıllar önce nükleer saldırı tatbikatları sırasında masaların altına saklanan Amerikalıları nasıl tepki verecekleri konusunda eğitmeye çalışıyor. Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı'ndan bilim adamı Michael Dillon, ölümcül ve kulakları sağır eden bir patlama, parlak bir parlama ve mantar bulutundan sonra, radyoaktif serpintinin sıfır noktasından bir mil ya da daha uzaktakilere ulaşmasının yaklaşık 15 dakika alacağını söyledi.
Dillon, “Kelimenin tam anlamıyla başınıza kum yağacak ve bu durumdan kurtulmak isteyeceksiniz. En sağlam binanıza gitmek istersiniz” dedi. Modellerinde, insanların tahliye edilmeden önce bir veya iki gün içeride kalmaları gerekebileceğini tahmin ediyorlar.
