Güney Amerika ülkesi Venezuela'da pazar günü yapılan seçimlerde mevcut başkan Nicolas Maduro'nun yeniden kazandığının duyurulması, siyasi krize yol açtı. Muhalefet, Maduro'nun zaferinin hileli olduğunu öne sürerek, kendi adayı Edmundo Gonzalez'in oyların çoğunluğunu aldığını açıkladı. Tartışmalar ülke genelinde şiddetli protestoları tetikledi. Eylemlerde en az 11 kişi hayatını kaybederken, bazı Latin Amerika ülkelerinin, Maduro'nun zaferini tanımadığını açıklamasının ardından Venezuela hükümeti, bu ülkelerin temsilcilerinin sınır dışı edilmesini istedi. Peru ile diplomatik ilişkiler kesildi, uçuşlar iptal edildi. Maduro, "Venezuela'da faşist ve karşı devrimci bir darbe yapılmaya çalışılıyor" dedi.
Güney Amerika ülkesi Venezuela'da Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun seçim zaferini duyurmasının ardından protestolar başladı. Seçim yetkilileri, dün yaptıkları açıklamada, Maduro'nun oyların yüzde 51'ini alarak üçüncü dönemini kazandığını ve çeyrek asırlık sosyalist yönetimin süresini uzattığını açıkladı. Ancak muhalefet, erişebildiği oy sayımlarının yüzde 73'üne göre, muhalefetin adayı Edmundo Gonzalez'in Maduro'nun iki katından fazla oy alarak "tartışmasız bir zafer" kazandığını gösterdiğini bildirdi.
Muhalefet lideri Maria Corina Machado, dün gece sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda destekçilerini yürüyüşe çağırdı. Machado, muhalefetin elindeki sayımların Maduro için toplam 2.75 milyon, rakibi eski diplomat Gonzalez için ise 6.27 milyon oy gösterdiğini söyledi. Seçim otoritesi ise Maduro'nun 5.15 milyon, Gonzalez'in ise 4.45 milyon oy aldığını bildirdi.
Diğer yandan iktidar partisi milletvekili ve Maduro'nun kampanya yöneticisi Jorge Rodriguez, takipçilerini hükümeti desteklemek için Miraflores başkanlık sarayına yapılacak yürüyüşlere katılmaya çağırdı. Gonzalez, şiddete karşı uyarıda bulunurken Rodriguez muhalefeti şiddeti körüklemekle suçladı. Ülke genelinde ilk protestolar önceki gün başladı. Eylemciler ve güvenlik güçleri arasında çatışmalar yaşandı. Polis, kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanırken, eylemlerde en az 11 kişinin öldüğü, 84 kişinin yaralandığı bildirildi. Falcon eyaletinin başkenti Coro'da protestocular eski sosyalist lider Hugo Chavez'in heykelini yıktı.
Maduro, pazartesi yaptığı açıklamada, hükümetinin “bu durumla nasıl yüzleşeceğini ve şiddet yanlılarını nasıl yeneceğini bildiğini” söyledi, ancak barışı desteklediğini de belirtti. Maduro konuşmasında, "faşizmi ve onun şeytanlarını bir kez daha yenilgiye uğrattıklarını" belirterek, "Venezuela'da faşist ve karşı devrimci bir darbe yapılmaya çalışılıyor. Aşırı sağ ve ABD tarafından yönetilen gruplar var, aynı senaryoyu uyguluyorlar çünkü biz bu filmi daha önce görmüştük" ifadelerini kullandı. 61 yaşında eski bir otobüs şoförü ve dışişleri bakanı olan Maduro, 2013 yılında Chavez'in ölümü üzerine göreve geldi. ABD'nin "diktatör" olarak nitelendirdiği Maduro, 2018'de yeniden seçildi.
Washington'daki ve dünyanın dört bir yanındaki hükümetler oyların tam olarak sayılması çağrısında bulunurken, Amerikan Devletleri Örgütü'nün (OAS) 12 üye ülkesi dün seçimleri görüşmek üzere bir araya geldi. OAS seçim gözlem birimi, Venezuela ulusal seçim konseyi tarafından ilan edilen ve Maduro'yu seçimlerin galibi ilan eden sonuçları tanıyamayacağını açıkladı.
Venezuela Çatışma Gözlemevi, sosyal medyada yayınladığı bir yazıda, ülkenin 23 eyaletinin 20'sinde 180'den fazla protesto düzenlendiğini açıkladı. Paylaşımda, “Paramiliter kolektifler ve güvenlik güçleri tarafından gerçekleştirilen çok sayıda baskı ve şiddet eylemi rapor edildi” denildi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Maduro'yu yeniden seçilmesinden dolayı kutladı. Rus lider, Moskova'nın Venezuela ile stratejik bir ortaklığa sahip olduğunu ve Maduro'nun Rusya'da her zaman hoş karşılanacağını söyledi. Dünya hükümetleri ise iktidarın kazandığını gösteren resmi sonuçlara şüpheyle yaklaştıklarını duyurarak seçimlere ilişkin şeffaflık çağrısında bulundu. Öte yandan Venezuela muhalefet partisi Voluntad Popular sosyal medyadan yaptığı açıklamada, pazartesi günü ulusal koordinatörü Freddy Superlano'nun gözaltına alındığını duyurdu.
ABD Başkanı Joe Biden ve Brezilyalı mevkidaşı Luiz Inacio Lula da Silva dün Venezuela seçim yetkililerini, seçimlerin “tam, şeffaf ve ayrıntılı” oylama verilerini açıklamaya çağırdı. Biden ve Lula arasında yapılan telefon görüşmesin eilişkin yapılan açıklamada, “İki lider Venezüella seçim makamları tarafından sandık bazında tam, şeffaf ve ayrıntılı oylama verilerinin derhal açıklanması gerektiği konusunda mutabık kaldılar” denildi. Açıklamada ayrıca “İki lider Venezüella seçim sonuçlarının yarımkürede demokrasi için kritik bir anı temsil ettiği perspektifini paylaştılar ve bu konuda yakın koordinasyon içinde olma sözü verdiler” ifadeleri kullanıldı.
Öte yandan Latin Amerika basının bildirdiğine göre Arjantin, Şili, Kosta Rika, Peru, Panama, Dominik Cumhuriyeti ve Uruguay, Maduro'nun seçim zaferini tanımadıklarını açıkladı. Buna karşı Venezuela hükümeti, bu ülkelerdeki tüm diplomatik personelin geri çekilmesini emretti. Hükümet, ülkelerin temsilcilerinin Venezuela'dan derhal sınır dışı edilmesini talep etti. Peru ile diplomatik ilişkilerini kesti, uçuşları da iptal etti. Hükümetten yapılan açıklamada, “Peru Dışişleri Bakanının Venezüella halkının iradesini ve Anayasamızı yok sayan pervasız açıklamalarının ardından bu kararı almak zorunda kaldık” dedi.
Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, protesto şiddetini durdurmak için Venezuela'da şeffaf bir oy sayımı çağrısında bulundu. Petro sosyal medyada yaptığı açıklamada, “Venezuela hükümetini, şeffaf bir oy sayımına ve profesyonel uluslararası denetime izin vererek seçimlerin barış içinde sona ermesine izin vermeye davet ediyorum” diye yazdı. Böyle bir sürecin protestocuları yatıştıracağını ve ölüme yol açan şiddeti durduracağını söyledi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Venezuela'da sükûnet çağrısında bulundu. Sosyalist başbakan basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Sükûnet, yurttaşlık bilinci ve tüm Venezuelalıların temel haklarına saygı gösterilmesi çağrısında bulunuyorum” dedi ve eski İspanyol kolonisinde yaşananları “endişeyle” takip ettiğini sözlerine ekledi.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler Şefi Josep Borrell, Venezuela'daki seçim sonuçlarının, oy kayıtları doğrulanana ve kamuoyuna açıklanana kadar tanınamayacağını söyledi. Vietnam'a yaptığı bir ziyaret sırasında gazetecilere, “Oy verme merkezlerinin oylama kayıtlarına derhal erişim sağlanmasını istiyoruz” dedi.
Ülkede protestolar devam ederken Maduro, muhalefetin protestolarla bağlantılı “suç teşkil eden şiddetten, yaralılardan, ölülerden, yıkımdan” sorumlu tutulacağını söyledi. Foro Penal insan hakları örgütü başkanı Alfredo Romero, olayları “insan hakları krizi” olarak tanımladı.
Öte yandan Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador, bugün yaptığı açıklamada, Meksika hükümetinin Amerikan Devletleri Örgütü'nün (OAS) Venezuela'daki seçimlerle ilgili toplantısına katılmayacağını söyledi. Günlük basın toplantısında yaptığı açıklamada Lopez Obrador, “OAS'nin önyargılı tutumunu kabul etmiyoruz” dedi. Meksika lider, seçimlerde hile yapıldığına dair kanıt bulunmadığını söyledi.
G7 dışişleri bakanları, Maduro'nun seçim zaferinin ardından “ciddi endişeleri" gerekçe göstererek Venezuela makamlarına seçim sonuçlarını ’tam bir şeffaflık içinde” yayınlama çağrısında bulundu. Bakanlar yaptıkları açıklamada "Seçim temsilcilerinden tüm bilgileri muhalefet ve bağımsız gözlemcilerle derhal paylaşmalarını istiyoruz” dedi.